Γάτα και τοξόπλασμα, τοξόπλασμα και γάτα. Τι ισχύει τελικά;

Η τοξοπλάσμωση και οι επιπτώσεις της στην υγεία της γυναίκας, είναι μια έννοια αρκετά παρεξηγημένη. Τους λόγους θα τους εξηγήσουμε παρακάτω.

Η τοξοπλάσμωση (Toxoplasma gondii) είναι πρωτόζωο (δηλ. παράσιτο). Δεν είναι ούτε ιός, ούτε βακτήριο. Είναι ένα χρόνιο παρασιτικό νόσημα των ζώων και του ανθρώπου. Το παράσιτο βρίσκεται στο εντερικό επιθήλιο και στους ιστούς.

Οι μορφές με τις οποίες εμφανίζεται το Toxoplasma Gondii είναι οι εξής:

Α) Η άωρη ωοκύστη
Β) Η ώριμη ωοκύστη
Γ) Η κύστη τοξοπλάσματος

-Οι ξενιστές (δηλ. οι οργανισμοί τους οποίους παρασιτεί το τοξόπλασμα: γάτα και γενικά αιλουροειδή), μολύνονται με τους κάτωθι τρόπους:

1) με τις ώριμες ωοκύστεις του παρασίτου, μέσω άπλυτων λαχανικών, φρούτων κλπ. ή μολυσμένου νερού προερχόμενου από πηγάδια
2) με τις κύστεις» του παρασίτου, μέσω κατανάλωσης ωμού κρέατος κυρίως χοιρινού και κοτόπουλου (το βοδινό ενέχει μικρότερο κίνδυνο)
3) με τα μεροζωϊδια του παρασίτου, που βρίσκονται στο αίμα της εγκύου (γάτας και ανθρώπου) και το γάλα της μητέρας και είναι δυνατόν να μολύνουν έμβρυα (ενδομητρικά) και αντιστοίχως νεογέννητα (ενδογαλακτικά).

Είναι πάρα πολύ σημαντικό να ειπωθεί ότι η γάτα ΔΕΝ σχετίζεται άμεσα με την μόλυνση του ανθρώπου. Για να υπάρχει άμεση μετάδοση από την γάτα στον άνθρωπο, θα πρέπει να καταναλώσει ο άνθρωπος μολυσμένη ωμή γάτα. Πράγμα ανέφικτο, όπως γίνεται αντιληπτό από τον καθένα μας. Η μετάδοση του τοξοπλάσματος γίνεται σε μεγάλο ποσοστό, που προσεγγίζει το 99%, μέσω της κατανάλωσης μη καλά πλυμένων λαχανικών και φρούτων. Στην χώρα μας, η συχνότητα μόλυνσης της γάτας προσεγγίζει το 0.9%, ενώ το ποσοστό αυτό ελαχιστοποιείται ακόμη πιο πολύ σε οικόσιτες γάτες.

Η γάτα μπορεί πιο άμεσα να μολυνθεί τρώγοντας μολυσμένα τρωκτικά καθώς και κάποια έντομα π.χ. μύγες. Επιπροσθέτως, μπορεί επίσης να μολυνθεί μέσω της κατανάλωσης ωμού κρέατος, ΜΟΝΟ εφόσον δεν έχει καταψυχθεί ή/και αποψυχθεί σωστά βάση κανόνων υγιεινής.

Μια μολυσμένη γάτα, αποβάλλει μέσω των κοπράνων της άωρες ωοκύστεις του παρασίτου ΜΟΝΟ για 2 έως 20 ημέρες καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής της. Μετά αποκτά ανοσία, διότι σταματάει ο πολλαπλασιασμός του παρασίτου, οπότε τα κόπρανά της δεν είναι ικανά να μολύνουν ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ το γύρω περιβάλλον. Όταν οι γάτες μολύνονται τρώγοντας μολυσμένους ποντικούς (δηλ. κύστεις τοξοπλάσματος), η εμφάνιση των άωρων ωοκύστεων στα κόπρανα γίνεται σε διάστημα 3 - 10 ημερών, ενώ όταν μολύνεται από το έδαφος (δηλ. ώριμες ωοκύστεις), σε διάστημα 18 - 48 ημερών.

​

Εγκυμοσύνη και τοξόπλασμα:

​

Δυστυχώς υπάρχει μεγάλη παραπληροφόρηση γύρω από αυτό το θέμα, ακόμα και από την ιατρική κοινότητα. Πολλές φορές ακούμε γυναίκες να απομακρύνουν την γάτα από το σπίτι, διότι αυτή την οδηγία είχαν από τον γυναικολόγο τους. Σαφώς ο προγεννητικός έλεγχος κάθε εγκύου είναι απαραίτητος, προκειμένου να αποφευχθεί πιθανή βλάβη στην ανάπτυξη του εμβρύου σε περίπτωση τοξοπλάσμωσης. Όλος ο γυναικείος πληθυσμός οφείλει να εξετάζεται προληπτικά, ανεξαρτήτως ύπαρξης ή όχι γάτας, μέσα στο σπίτι. Και αυτό διότι, όπως προαναφέρθηκε, κύριος τρόπος μετάδοσης της τοξοπλάσμωσης είναι μέσω μη καλά πλυμένων λαχανικών και φρούτων ή μέσω της απευθείας κατανάλωσης ωμού κρέατος.

Οπότε καταλήγουμε στο συμπέρασμα, ότι η γάτα ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ να απομακρυνθεί από το περιβάλλον του σπιτιού που διαμένει σε περίπτωση εγκυμοσύνης της γυναίκας, ακόμα και αν η γάτα διαγνωστεί οροθετική. Με τον όρο «οροθετική γάτα» εννοούμε την γάτα, η οποία φέρει ήδη αντισώματα του ιού (δηλαδή είχε μολυνθεί με τοξόπλασμα στο παρελθόν).

​

Κάποιοι τρόποι για να ελαχιστοποιήσουμε ακόμα περισσότερο τον κίνδυνο μόλυνσης είναι οι εξής:

​

​1) Να τηρούνται ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ βασικοί κανόνες υγιεινής (πχ: καλό πλύσιμο φρούτων και λαχανικών).
2) Καλό πλύσιμο χεριών και αντικειμένων έπειτα από ενασχόληση με ωμό κρέας καθώς και χρήση γαντιών κατά τον χειρισμό του ωμού κρέατος.
3) Οι γάτες να είναι αυστηρά οικόσιτες, ώστε να ελέγχουμε απόλυτα την ποιότητα και το είδος της τροφής που καταναλώνουν.
4) Τακτικός καθαρισμός των αμμοδόχων/αμμολεκάνων της γάτας (σίγουρα κάθε 1-2 ημέρες) και σε περίπτωση εγκυμοσύνης καλό είναι να φοράμε γάντια (κατά τον καθαρισμό), προκειμένου να μηδενιστεί η όποια πιθανότητα μετάδοσης.

© Eva Kapsalis